ΜΙΚΡΟΑΠΟΤΙΤΑΝΩΣΕΙΣ - ΜΙΚΡΟΑΣΒΕΣΤΩΣΕΙΣ

Μικροαποτιτανώσεις ή μικροασβεστώσεις
Τι είναι; Οι μικροαποτιτανώσεις ή αλλιώς μικροασβεστώσεις είναι άλατα ασβεστίου που συγκεντρώνονται σε μία ή περισσότερες θέσεις του ενός ή και των δύο μαστών. Η ύπαρξή τους ανακαλύπτεται στην μαστογραφία αφού δεν γίνονται αντιληπτές στην ψηλάφηση ούτε προκαλούν συμπτώματα (πόνο, ενόχληση ή οτιδήποτε άλλο). Το μέγεθος τους γενικά κυμαίνεται από 0.2-2 χιλιοστά και στην μαστογραφία φαίνονται ως μικρές άσπρες κουκίδες αλλά μπορεί να παίρνουν και άλλα σχήματα.
Ποια είναι η σημασία τους; Αυτές καθ’ αυτές οι μικροαποτιτανώσεις δεν προκαλούν βλάβη στον μαστό. Όμως ενίοτε αποτελούν το πρώτο και συχνά μοναδικό σημάδι της ανάπτυξης μιας αρχόμενης συνήθως κακοήθειας στην θέση αυτή. Η πολύ αρχική αυτή μορφή καρκίνου του μαστού ονομάζεται καρκίνωμα in situ και αναπτύσσεται εντός των γαλακτοφόρων πόρων (πορογενές καρκίνωμα in situ ή DCIS από τα αρχικά του αντίστοιχου αγγλικού όρου). Μερικές φορές οι αποτιτανώσεις μπορεί να συνοδεύουν κάποια μάζα καλοήθη ή κακοήθη. Σαφώς και δεν συνδέονται όλες οι περιπτώσεις μικροαποτιτανώσεων με καρκίνο του μαστού. Υπάρχει πληθώρα καλοήθων καταστάσεων που οδηγεί σε σχηματισμό μικροαποτιτανώσεων όπως η σκληρυντική αδένωση, η ινοκυστική μαστοπάθεια, οι φλεγμονές, προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις, κ.α.
Ποιά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά τους; Χρησιμοποιούμε κυρίως τρεις παραμέτρους για να χαρακτηρίσουμε τις μικροαποτιτανώσεις: τον αριθμό, την κατανομή και το σχήμα. Παραδείγματος χάριν, πιο πιθανές να συνδέονται με κακοήθεια είναι οι πολυάριθμες μικροαποτιτανώσεις που αθροίζονται σε μικρή περιοχή του μαστού (συρρέουσες) και παρουσιάζουν πολυμορφία σχήματος (δίκην σπασμένων γυαλιών). Αντίθετα διάσπαρτες στο μεγαλύτερο μέρος του μαστού με ομοιόμορφο σχήμα σαν τελείες, είναι συνήθως αποτέλεσμα σκληρυντικής αδένωσης. Ανάμεσα βέβαια σ’ αυτές τις δύο καταστάσεις υπάρχουν πάρα πολλές ενδιάμεσες με αποτέλεσμα ο χαρακτηρισμός των μικροαποτιτανώσεων να προκαλεί συχνά πονοκέφαλο τόσο στον ακτινολόγο όσο και στον κλινικό ιατρό.
Θα βοηθούσαν άλλες εξετάσεις; Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε είναι το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία μαστών. Το υπερηχογράφημα δεν δείχνει καλά τις μικροαποτιτανώσεις και ο ρόλος του περιορίζεται στο να μας δείξει αν υπάρχει υποκείμενη μάζα στην περιοχή, που δεν φαίνεται στην μαστογραφία όταν ο μαστός είναι πολύ πυκνός. Ο ρόλος της μαγνητικής μαστογραφίας είναι εν πολλοίς αδιευκρίνιστος. Η μαγνητική τομογραφία δεν δείχνει καθόλου τις αποτιτανώσεις. Έχει όμως μεγάλη ευαισθησία στην ανάδειξη πιθανού διηθητικού καρκίνου αλλά μικρότερη στην ανάδειξη του καρκίνου in situ που όπως ανέφερα παραπάνω είναι ο συχνότερος τύπος κακοήθειας που συνδέεται με τις μικροαποτιτανώσεις. Επομένως το αν θα χρειαστεί ή όχι μαγνητική τομογραφία αφήνεται στην κρίση του ειδικού.
Θα χρειαστεί βιοψία; Εφ’ όσον δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για την καλοήθη αιτιολογία των μικροαποτιτανώσεων, ενδείκνυται η βιοψία. Ωστόσο, αν η υποψία για κακοήθεια είναι πολύ μικρή μπορούμε να επιλέξουμε παρακολούθηση με μαστογραφία σε σύντομο χρονικό διάστημα π.χ. ανά 4- 6 μήνες τουλάχιστον για 2 χρόνια. Συνήθως αν κάτι βρίσκεται σε εξέλιξη, η μαστογραφική εικόνα θα διαφοροποιηθεί και θα προχωρήσουμε σε βιοψία. Η βιοψία μπορεί να γίνει είτε χειρουργικά ή με την καινούρια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο της στερεοτακτικής βιοψίας δια ευρείας βελόνης, υπό αναρρόφηση. Η μέθοδος συχνά αναφέρεται και ως μαμμοτόμος (mammotome) από το όνομα της πρώτης συσκευής που κατασκευάστηκε για τον σκοπό αυτό. Βέβαια υπάρχουν τώρα και άλλες συσκευές άλλων εταιρειών που κάνουν την ίδια δουλειά. Η χειρουργική επέμβαση γίνεται με προεγχειρητική σήμανση της βλάβης, αφού οι μικροαποτιτανώσεις δεν φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού ούτε ψηλαφώνται. Η σήμανση γίνεται συνήθως με συρμάτινο οδηγό, αλλά μπορεί να γίνει και με ραδιοϊσότοπο, πάντα υπό μαστογραφική καθοδήγηση. Μπορεί να γίνει με τοπική ή με γενική αναισθησία. Η στερεοτακτική βιοψία δια ευρείας βελόνης υπό αναρρόφηση γίνεται με τοπική αναισθησία και απαιτεί μία ελάχιστη τομή περίπου 4-5 χιλιοστών. Πρέπει να σημειωθεί ότι η μέθοδος αυτή είναι αποκλειστικά διαγνωστική και όχι θεραπευτική. Αλλά περισσότερα γι’ αυτό σε επόμενη ανάρτηση. Σκοπός και με τους δύο τρόπους είναι το να πάρουμε ιστό από την περιοχή ενδιαφέροντος για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο και να έχουμε μία οριστική διάγνωση. Αναλόγως του αποτελέσματος μπορεί να χρειαστεί επανεπέμβαση ή χειρουργική εκτομή μετά από βιοψία δια βελόνης.

Δημήτρης Κορωνάρχης MD
Χειρουργός

Αποποίηση ευθύνης. Ο σκοπός του ανωτέρω κειμένου είναι αποκλειστικά ενημερωτικός για το ευρύ κοινό και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί διαγνωστική ή θεραπευτική πρόταση. Η απόφαση για οποιαδήποτε διαγνωστική εξέταση και η οποιαδήποτε θεραπευτική επιλογή είναι έργο του εκάστοτε θεράποντος ιατρού και πρέπει να λαμβάνεται μετά από προσεκτική κλινική εξέταση και αξιολόγηση των όποιων εργαστηριακών εξετάσεων της ασθενούς.